Het gebeurt maar al te vaak.. dat foto’s of ontwerpen van een ander gebruikt worden om op bijvoorbeeld een website of social media te plaatsen. Het is mij ook al eens gebeurd. Dat ik ergens was om te starten met een foto-opdracht en dat ik op groot scherm een foto voorbij zag komen die ik gemaakt had, maar ook wel eens op Facebook… zelfs mijn logo was uit de foto gepoetst. Je wordt als fotograaf niet blij als je dit overkomt. Een simpel telefoontje met de vraag of de foto gebruikt mag worden kan al volstaan. Je hebt officieel toestemming nodig van de maker om een foto te gebruiken. Maar zelfs als je de foto zelf neemt, bent je er nog niet. Als je zelf foto’s van mensen neemt, dan heb je weer toestemming van die mensen nodig, want dan heeft u te maken met portretrecht. Hoe zit dat met copyright en welke foto’s mag je dan wel gebruiken?
Copyright?
Een maker van een grafisch ontwerp, een foto, muziek, film, kunst enzovoorts wil niet dat iedereen zijn/haar werk zomaar kan gebruiken en dus kan deze zich beroepen op het copyright. Dit is bescherming die de wet aanbiedt aan de makers van bovengenoemde opsomming.
Foto’s gebruiken op Internet
Foto’s en plaatjes maken een website of drukwerk interessanter. Bovendien voegt de foto iets toe aan de tekst of website. Je hebt echter te maken met auteursrecht. Je kunt niet zomaar foto’s of plaatjes van internet plukken en op je website of drukwerk plaatsen. Omdat er veel vraag is naar fotomateriaal, zijn er stocksites waar je al voor een paar euro foto’s kunt downloaden, die je gebruiken mag voor veel doeleinden. Het zijn foto’s, gemaakt door goede fotografen of ontwerpers. Je koopt het recht om een afbeelding te gebruiken.
Aan het gebruik van stockfoto’s zitten ook wel bepaalde regels. Je mag ze bijvoorbeeld niet zomaar commercieel gebruiken. Je mag niet een mooie foto uitkiezen voor op een bijvoorbeeld een mok dat u ontelbare keren laat afdrukken. Je mag de foto’s bijvoorbeeld wel gebruiken op je website of in artikelen. Welke rechten je koopt is afhankelijk van de licentie die wordt afgegeven bij aankoop. Hoe meer rechten je nodig hebt des duurder de foto meestal wordt.
Foto’s nemen van een kunstwerk
Als je foto neemt, direct van een kunstwerk, bijvoorbeeld van een schilderij, dan mag je die foto niet zomaar op je website zetten of op een andere manier verspreiden. Je mag de foto ook niet gebruiken voor het maken van ansichtkaarten of iets vergelijkbaars. De foto is dan namelijk wel door jou gemaakt, maar het kunstwerk niet. Je mag wel foto’s nemen van kunstwerken die op een openbare plaats tentoongesteld worden. Als je een foto maakt in een ruimte waar toevallig ook kunst aan de muur hangt, is dat geen probleem.
Portretrecht
Als een gezicht duidelijk op een foto zichtbaar is, mag de foto niet zonder toestemming van de persoon verspreid worden. Je mag de foto dus ook niet rondsturen via sociale media en u mag de foto ook niet afdrukken of verkopen. Bij een portret dat in opdracht gemaakt werd, moet u altijd toestemming krijgen om het te mogen gebruiken. Een portret dat niet in opdracht gemaakt werd van een persoon of van personen (bijvoorbeeld de gezichten van mensen die op de markt gefotografeerd zijn omdat zij daar toevallig liepen) is niet beschermd. Er zijn echter ook uitzonderingen hierop, namelijk foto’s op een naaktstrand bijvoorbeeld, mag je niet zomaar publiceren, omdat je dan de privacy van mensen kunt schenden. Je doet er dus verstandig aan altijd navraag te doen voordat je foto’s wil publiceren.
